Mapa - Warta (miasto) (Warta)

– miasto w woj. łódzkim, w powiecie sieradzkim, położone nad rzeką o tej samej nazwie. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Warta. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. sieradzkiego.

Warta leży w historycznej ziemi sieradzkiej. Uzyskała lokację miejską w 1255 roku. Była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w tenucie warckiej w powiecie sieradzkim województwa sieradzkiego w końcu XVI wieku.

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 r. miasto miało 3242 mieszkańców. Lokalny ośrodek usługowy dla rolnictwa; drobny przemysł.

Początkowo Warta istniała jako osada rolnicza, jednak korzystna lokalizacja w pobliżu szlaków handlowych oraz korzystne warunki klimatyczno-glebowe przyczyniły się do szybkiego rozwoju miasta. W 1255 r. zostały nadane osadzie prawa miejskie. W 1331 r. Warta została doszczętnie spalona przez wyprawę krzyżacką. 28 października 1423 r. Władysław II Jagiełło wydał tu tzw. statut warcki. W 1465 r. miasto ponownie padło ofiarą pożaru, a od 1482 r. w mieście zapanowała zaraza trwająca kilkanaście lat. Z 1507 roku pochodzi pierwsze świadectwo istnienia osiedla żydowskiego w Warcie. W 1507 r. miasto płonie po raz kolejny. Pomimo tych klęsk miasto rozwijało się. W 1467 r. założono klasztor Bernardynów istniejący do dziś i mający znaczny wpływ na życie kulturalne i duchowe Warty. W mieście dobrze rozwinęło się rzemiosło i usługi min. tkactwo, krawiectwo, kuśnierstwo, garbarstwo, kowalstwo, złotnictwo, młynarstwo i ceramika. Pozycję swą miasto zaczęło powoli tracić w XVIII wieku na skutek ogólnie pogarszającej się sytuacji kraju i dodatkowych lokalnych problemów. Z gospodarczego upadku miasto podniosło się dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.

W 1939 r. miasto wcielone zostało w granice Rzeszy Niemieckiej. Rok później władze niemieckie utworzyły getto dla ludności żydowskiej (w 1921 r. 2025 osób, czyli 49% mieszkańców). Nakazały również rozebranie synagogi, spalonej we wrześniu 1939 r. Getto zlikwidowane zostało w sierpniu 1942 r., a ogromną większość warckich Żydów wymordowano.

W sobotę 20 stycznia 1945 r. do miasta weszły jednostki Armii Czerwonej. 9 korpusu Pancernego pod dowództwem gen. Iwana Kiriczenki z 1 Frontu Białoruskiego kończąc tym samym okupację niemiecką podczas II wojny światowej.

Do 1954 r. siedziba gminy Bartochów.